Koevinkje | Zandoogjes [Nymphalidae, Satyrinae] | Aphantopus hyperantus |
De eerste Koevinkjes leerde ik kennen in het Middenduin naast de brug van de spoorlijn Zandvoort-Haarlem, vlak bij Overveen.
Op grond van dat zoekbeeld verwachtte ik ook Koevinkjes in de Zwembadvallei.
Later zag ik ze ook in de AWD (Oranjekom) in een heel ander biotoop: hoog gras onder oude eiken.
Volgens de boekjes kwamen ze al lamg niet meer voor in Gooi, en kwamen ze alleen oostelijk van de A1 voor. Recente meldingen doen vermoeden dat er weer Koevinkjes zijn in het Gooi. Maar in 2002 heb ik ze niet gezien in 't Laegieskamp. |
||||
Zie: | Vliegtijden tabel | |||
Foto's: |
De foto's zijn gemaakt in de Amsterdamse Waterleiding Duinen (AWD) vlakbij het bezoekerscentrum bij Oranjekom (Oase).
Foto open, Foto dicht. |
|||
Verspreiding: |
Is een algemene standvlinder. Vooral te vinden op vochtige plaatsen in ruigten langs bosranden, bij open plekken in het bos, en in de beschutting van houtwallen en hagen.
Toch wordt de vlinder ook in drogere gebieden gezien, in heide, langs akkers, op dijken, in tuinen en parken.
De vlinder wordt vooral in loofbos aangetroffen, hakhout bossen, en elzenbroekbossen.
De soort kwam voor 1980 voor in 't Gooi, vooral in Muiderberg, Naarden langs de kust tot Huizen, Bikbergerbos, Crailo, Postiljonheide. Na 1980 is de soort lang niet meer gevonden in het Gooi. Sinds 2000 zijn van drie Gooise kilometerhokken waarnemingen bekend. Vindplaatsen concentreren zich grotendeels aan de oostkant van ons land, in Zeeland en op Terschelling. |
|||
Waardplant: |
Diverse grassoorten. De vlinder laat de eitjes een voor een op de grond vallen.
De rups verpopt in een kamertje van samengesponnen grasbladeren aan de basis van een graspol. De waardplanten staan meestal op vochtige bodem en de grasbegroeiing is vrij hoog en sappig. |
|||
Dagbesteding: | Zo'n 30% van de dag is de vlinder op zoek naar eten. Zo'n 55 soorten planten vallen in de smaak. De meest bezochte planten zijn braam, kale jonker, akkerdistel, dopheide, koninginnenkruid, sporkehout, vlier, gewone engelwortel en kattenstaart. | |||
Generaties: | Een generatie per jaar, vliegt van half juni tot eind augustus (piek: 1 tot 30 juli). | |||
Overwintering: | Als rups. | |||
Vlucht: |
Vliegt telkens een rupje omhoog, en laat zich dan weer een stukje vallen. Sommige vlinders patrouilleren. Vlinder is ook actief bij warm en bewolkt weer, en ook nog laat op de middag. Vaak voedselzoekend aan te treffen in de ruigte en in braamstruiken.
Kleinschalige infrastructuur is van belang voor de vlucht: bosranden, bospaden, houtwallen, hagen, struikgewas, parken. Voor de eiafzet zoekt de vlinder naar hoog gras op een vochtige bodem. In ruigte en braamstruweel zoekt de vlinder meestal voedsel. |
|||
Beheer: | Het laten onstaan van ruigten in de beschutting van bos, struikgewas of hakhout biedt de meeste kansen. Daarom is extensieve begrazing het beste middel. Ruige grasranden en ruigten moeten gefaseerd gemaaid worden omdat de rupsen in het maaisel worden afgevoerd. Beste maaitijdstip voor deze soort is begin augustus. Deze soort heeft vooral een grote nectarbehoefte in juli. | |||
Observaties: |
Ik ken de vlinder zelf overwegend van jong eikenbos.
Het is moeilijk om de vindplaats beter te typeren.
Maar alle keren dat ik koevinkjes zag, betrof het beschut liggend terrein op zandgrond waar wel wat zon was, en geen of zeer weinig wind.
Kuiltjes, onder aan hellingen.
In de meeste gevallen was er sprake van een zomereik begroeiing van minder dan 30 jaar oud,
met een rijke, sappige, grasondergroei van zo'n 20-40 cm hoog.
In het Middenduin ligt een spoorwegbrug. Bij die brug staan braamstruiken. Daar leerde ik het koevinkje kennen. Ik ben me er niet van bewust, deze vlinder ooit in het Gooi gezien te hebben, hoewel ik er toch ruim 27 jaar gewoond heb, en ook voor 1980. Het landschap van 't Lagieskamp lijkt niet op het biotoop van het Middenduin of de AWD. Het bos is te oud, en de ondergroei te gering, de boszoom is te recht afgehakt in de overgang naar de wei en de ruigte. Alleen over de 'zwembadvallei' heb ik lang twijfels gehouden, maar daar groeit niet het goede gras. |
dagvlinders=>koevinkje |