laatst bewerkt (y.m.d): 2015.10.04

Neuroterus-galsoorten
 
Van het geslacht Neuroterus (Galwesp Familie) komen de galvormen uitsluitend voor op zomereik en wintereik in Nederland. Er zijn per levenscyclus twee generaties: agaam(♀♀) en bigaam (♀♂).
Het geslacht Neuroterus in Nederland wisselt zelden van soort waard. Wel wisselt het per generatie meestal van plek op die waard.
 


  Gal maker:   Neuroterus albipes [Schenck, 1863]
[Oud.]: Neuroterus laeviusculus, Spathegaster albipes
 
  Op/On:   Quercus rubur L.Quercus petraea (Mattuschka) Lieblein  
  plaatjesgal op zomereik (Neuroterus albipes ), smooth spangle gall on oak

Plaatjesgalwesp

Waard: zomereik,
Plek: blad,
type: knoopje, schijfje
Verwekker: galwesp,
Foto: Laegieskamp,NM,
Datum: 17 augustus 2003,
 
  De Plaatjesgal, of Eikennapjesgal (Engels: Smooth spangle gall) wordt veroorzaakt door de Plaatjesgalwesp. Deze soort kent twee generaties, en twee soorten gallen.

Beschrijving Plaatjesgal(♀♀):
De Plaatjesgal is een bladgal van 2-4 mm doorsnee, met een witte, bleekroze tot purperrode kleur. De gal komt zowel aan de onderkant als aan de bovenkant voor van bladeren van de zomereik en de wintereik. Meestal op of soms pal naast een nerf.
Deze gallen verschijnen soms al in juni-juli, soms later, vallen in oktober-november op de grond. Daarin overwintert de larf van de galwesp.

Levenscyclus Plaatjesgalwesp:
Uit de larve van de Plaatjesgal ontstaat de bigame (♀♂) generatie galwesp. Deze legt vroeg in het voorjaar eitjes op het nog ingetrokken deel van pas uitkomend eikenblad, soms op de nerf, soms op de steel van het blad. Daardoor ontstaan piepkleine gallen, van zo'n 1,5 mm bij 1,5 mm, klein, ovaal, wit, soms groenachtig, later bruin. Daaruit kruipt later agame (♀♀) galwesp generatie die weer zorgt voor de eitjes waardoor de Plaatjesgal ontstaat.

In 2002 en 2003 in Park Spoorzicht aangetroffen. Plaatjesgallen zijn van eind juni tot begin september te vinden op de blaadjes van de zomereiken, zowel in Park Spoorzicht, als in recreatiegebied Overdiemen en in het Diemerbos. Het lijkt soms wel de een na meest voorkomende gal, na de Satijnen knoopjesgal, op zomereik in Diemen.

 


  Gal maker:   Neuroterus numismalis [Fourcroy, 1785]
[Oud.]: Neuroterus reaumuri, Neuroterus vesicator,
[Oud.]: Neuroterus vesicatrix, Cynips numismalis,
[Oud.]: Cynips quercustiarae, Spathegaster vesicatrix
 
  Op/On:   Quercus rubur L.Quercus petraea (Mattuschka) Lieblein  
  41 Kb, Satijnen knoopjesgal op eik, silk button spangle gall on oak

Satijnknoopgalwesp

Waard: zomereik,
Plek: blad,
Type: knoopje, schijfje,
Verwekker: galwesp,
Foto: Boeckesteijn, NM,
Datum: 6 september 2003
 
  De Satijnen knoopjesgal (Engels: Silk button spangle gall) wordt veroorzaakt door de Satijnknoopgalwesp.
Deze soort kent twee generaties. De ene generatie veroorzaakt de Satijnen knoopjesgal. De andere generatie veroorzaakt het Puistgalletje.

Beschrijving Satijnen knoopjesgal (♀♀):
Gal op de onderkant van blad van Zomereik of Wintereik, 2-3 mm in doorsnee, en naar het midden dunner, vorm van een mini-donut.

Beschrijving Puistgalletje (♀♂):
Gal op de onderkant van blad van Zomereik of Wintereik, 2-3 mm doorsnee, minder dan 1 mm dik, met een knobbeltje in het midden, i.p.v. een holte.
Het Puistgalletje werd vroeger ook wel (Neuroterus numismalis forma vesicator) genoemd.

Levenscyclus Satijnknoopgalwesp:
In het najaar valt de gal, vastzittend aan het blad, of los uit het blad op de grond. In die gal overwintert de larve.
Uit de larven in de Satijnen knoopjesgal ontstaat de bigame (♀♂) generatie galwesp.

Uit hun eitjes ontstaat het Puistgalletje,
Uit het Puistgalletje komt de agame (♀♀) galwesp generatie. Uit de eitjes daarvan ontstaat weer de Satijnen knoopjesgal.

De Satijnen knoopjesgal kwam in 2003 wel, en in 2002 niet voor in Park Spoorzicht. Overweldigend veel gallen waren te vinden in september 2003 in recreatiegebied Overdiemen, relatief weinig in het Diemerbos.

 


  Gal maker:   Neuroterus quercusbaccarum [Linnaeus, 1758]
[Oud.]: Neuroterus baccarum, Neuroterus lenticularis, Neuroterus malpighii,
[Oud.]:Cynips lenticularis, Cynips quercusbaccarum,
[Oud.]:Spathegaster baccarum, Spathegaster varius, Spathegaster interruptor
 
  Op/On:   Quercus rubur L.Quercus petraea (Mattuschka) Lieblein  
  lensgal op eik (neuroterus quercusbaccarum), common spangle gall on oak

Lensgal, Lensgalwesp


Waard: zomereik,
Plek: blad,
type: knoopje, schijfje,
Verwekker: galwesp,
Foto: Laegieskamp, NM,
Datum: 2 oktober 2003
 
  De Lensgal of Gewone lensgal (Engels: Common spangle gall) wordt veroorzaakt door de Lensgalwesp. Deze soort kent twee generaties. De zomer-herfst gal generatie heet Lensgal. De voorjaars gal generatie heet Besgalletje.

Beschrijving Lensgal (♀♀):
Een lensgal is zo'n 4-5 mm groot, plat aan de onderkant en de bovenkant lijkt op een omgekeerd soepbord. De gal is jong bleekgeel en heeft hier en daar roestbruine sterharen. Ouder wordend ziet de gal steeds meer roestbruin.
De gallen verschijnen meestal in het najaar, maar in 2003 waren ze hier en daar al in juli te vinden.

Eenmaal waargenomen in Park Spoorzicht.

 
  besgalletje op eik (neuroterus quercusbaccarum), currant gall on oak

Lensgalwesp


Waard: zomereik,
Plek: meeldraden,
Type: Kogeltje, aalbes,
Verwekker: galwesp,
Foto: Zeedijk Muiderberg,
Datum: 8 mei 2004
 
  Het Besgalletje (Engels: Currant gall) wordt ook veroorzaakt door de Lensgalwesp.

Levenscyclus Lensgalwesp:
In de herfst vallen de Lensgallen op de grond, waar de larven verder leven in de gal en zo beschut overwinteren.
In maart-april, na de overwintering, verschijnt de bigame (♀♂) generatie galwesp.
De bigame generatie legt eitjes op de meeldraden van zomereik en wintereik. Daaruit ontstaat het Besgalletje.
Uit die gallen ontwikkelt zich de agame (♀♀) galwesp generatie. De agame generatie legt eitjes op het blad van Zomereik of Wintereik. En zo ontstaat dan weer weer de Lensgal.

Beschrijving Besgalletje (♀♂):
Besgalletje (Neuroterus quercusbaccarum) is kogelrond, kaal, doorschijnend, 4-7 mm doorsnee, en waterrijk. De kleur is lichtgroen, vaak met wat rood. Het meeldraadje met een of meer bessen eraan, lijkt op een takje aalbessen.
Soms komt het Besgalletje ook voor, zittend op het blad (zie foto2); het lijkt dan meer op een galappeltje, maar doorschijnend.

Op de zeedijk bij Muiderberg werden de gallen zowel op blad (onderkant blad, aan de top) als op de eikenkatjes gevonden.

Niet gezien in Park Spoorzicht, wel elders in Diemen, vooral in recreatiegebied Overdiemen.

 

   

Besgalletje

Waard: zomereik
Plek: blad,
Type: Licht doorschijnend appeltje,
Foto: Zeedijk Muiderberg,
Datum: 8 mei 2004
  Verwisselbaarheid:
Het Besgalletje wordt als foto nog wel eens verwisseld met het Galappeltje.
Beide zijn bladgallen, Beide zijn kaal.
Het Besgalletje is doorschijnend, de Galappel dat niet.
Het Besgalletje hangt in mei aan de boom. Het Galappeltje hangt in juni aan de boom.
 

Besgalletje, Donzige eik, Frankrijk, 2010, Foto Cora de Groot
Foto: Copyright 2010, Cora de Groot
Gal: Besgalletje (Neuroterus quercusbaccarum)
Waard: Zachtharige eik (Quercus pubescens Willd.)
Plaats: Frankrijk


  Gal maker:   Neuroterus anthracinus [Curtis, 1838]
[Oud.]: Andricus ostrea, Andricus ostreus [Hartig 1840], Andricus anthracina,
[Oud.]: Neuroterus schlechtendali, Andricus ferunculus
[Oud.]: Neuroterus ostreus [Giraud, 1859]
 
  Op/On:   Quercus rubur L.Quercus petraea (Mattuschka) Lieblein  

  Oestergal ( neuroterus anthracinus )

Oestergalwesp

Waard: zomereik,
Plek: blad,
Type: kogel, tweekleppig,
Verwekker: galwesp,
Foto's: Park Spoorzicht, Diemen,
Datum: 21 augustus 2003,
4 oktober 2015
 
Oestergal ( Andricus ostreus )
  Het galwespje van het Oestergalletje (Engels: Oyster gall) kent twee generaties. De ene veroorzaakt het Oestergalletje. De andere generatie legt eitjes op de takken, vlakbij net afgevallen knopschubben van pas uitgelopen spruiten van eiken in het voorjaar.

Beschrijving Oestergal (♀♀):
Het oestergalletje dankt zijn naam aan de vorm: twee kleppen waartussen een balletje groeit. De kleppen maken deel uit van de buitenwand van de gal, en liggen altijd in de lengterichting van de nerven van het blad, vast aan de nerf. Het balletje is heel variabel van kleur, glad, glanzend, soms groen, bleekgeel, met rode en/of paarse vlekjes.
De kleppen zijn vaak al in mei te vinden, het balletje verschijnt pas in de zomer. De kleppen verdorren dan en daarna valt het galletje op de grond.

Levenscyclus Oestergalwesp:
De larve van het Oestergalletje overwintert in de gal op de grond. Uit de larven ontstaat de bigame (♀♂) generatie galwesp.
Deze leggen eieren aan de voet van pas uitgelopen spruiten in april, mei, op de plek van afgevallen schubben. Daar onstaan nieuwe galletjes van zo'n 2 mm lengte en 1,5 mm. dikte, bleekgeel tot lichtbruin (nerfkleur).
Uit deze generatie komt de agame (♀♀) galwesp generatie. En uit die eitjes ontstaat weer het Oestergalletje.

Oestergallen komen voor in park Spoorzicht, evenals in het enkele kilometers verder recreatiegebied Overdiemen en in het Diemerbos in 2003.

 



Lexicon:
WTNLENDEFR
 Generatiewisselinggeneration alternationGenerationswechsel 
 Waardplekwisselinghost location changeWirtplatzwechsel 
 Waardwisselinghost changeWirtswechsel 
InquilinekoekoeksjonginquilineEinmieterInquiline
Quercus canariensis W.,
Syn.: Quercus faginea Lam.
Canarische eikAlgerian oak,
Mediterranean oak
Algerische EicheChêne des Canaries,
Chêne de Mirbeck
Quercus cerris L.MoseikTurkey oakZerreicheChêne cevelu,
Doucier
Quercus ilex L.Steeneikevergreen oak,
holm oak
Steineiche,
Grüneiche
Chêne vert,
Chêne yeuse
Quercus robur L.Zomereikpedunculate oak,
English oak
StieleicheChêne pédonculé
Quercus petraea M. (Li.)Wintereiksessile oak,
durmast oak
Steineiche,
Traubeneiche
Chêne rouvre,
Chêne sessile
Quercus pontica K.KPontische eikArmenian oak,
Pontic oak
Armenische Eiche,
Pontischee Eiche
Chêne d'Arménie
Chêne du Pont(in)
Quercus pubescens W.Zachtharige eikpubescent oak,
white oak
Eichenhain,
Flaumeiche
Chêne pubescent,
Chêne blanc
Quercus pyrenaica W.Bergeik ,
Pyrenese eik
Pyrenean oakSpanische Eiche,
Pyrenäen Eiche
Chêne tauzin,
Chêne doux
Quercus suber L.Kurkeikcork oakKorkeicheCorcier

 
Vorige scherm