De paddenstoelen Top Tien van Spoorzicht.
Laatst gewijzigd op 24 februari 2005


  Paddenstoelexcursie
in Park Spoorzicht

kilometerhok [126,484] bevat:
  Er zijn in de afgelopen 5 jaar meer dan 170 soorten paddenstoelen gevonden tijdens excursies in Park Spoorzicht. In deze paddenstoelen Top Tien zijn soorten opgenomen die je vaak tegen zult komen.
Wat is vaak? Sommige soorten maken eenjarige vruchtlichamen die een heel jaar meegaan, zoals de Gesteelde lakzwam. Andere soorten zijn meestal zo'n zes weken per jaar te vinden, maar zijn er ieder jaar, zoals de Prachtvlamhoed, de Schubbige boschampignon en de Zalmzwam. En nog weer andere soorten komen vaak voor op allerlei plaatsen, en zijn vaak binnen een-twee weken op zo'n plek weer verdwenen, zoals de Gewone wimperzwam, het Brandnetelklokje en de Witte Kluifzwam.
 

 
1. Gesteelde Lakzwam,
Gastheer: Berk, Iep,
(Ganoderma lucidum)
  De Gesteelde lakzwam is een trouwe gast in Park Spoorzicht. je vindt 'm in de bosstrook in het midden van het terrein en in de boszoom aan de noordrand. In juni-juli komen de vruchtlichamen boven de grond als zacht romige groeiende stijve vingertjes. In augustus buigt het laatste vingerkootje horizontaal, en begint de roodverkleuring.
De Gesteelde lakzwam is een gaatjes- of poriezwam (sporen bevinden zich in de gaatjes), en een steeltjeszwam (sporen op steeltjes).
 

    Ze kunnen uitgroeien tot grote schijven. Meestal staat de steel asymmetrisch ten opzichte van de hoed die dan een halve cirkel vormt, maar soms ook ontstaan grote ronde hoeden.  


  2. Prachtvlamhoed,
Afbreker: vaak op dood loofhout, meestal es of iep,
(Gymnophilus junonius)
  De Prachtvlamhoed is een vaste klant in Park Spoorzicht, maar lang niet altijd op een vaste plaats. Deze houteter zwerft rond over het terrein op zoek naar essen en iepen die verzwakken door langdurig 's winters met de voeten in het water te staan. De paddenstoel komt zowel voor op nog levende bomen, als op stronken van afgezaagde zieke iepen.
De Prachtvlamhoed is een plaatjeszwam (plaatjes zijn sporendragers) en een steeltjeszwam (sporen op steeltjes).
 


  3. Schubbige boschampignon,
afbreker: vaak op strooisel onder hazelaar of iep
(Agaricus sylvaticus)
 
  Champignons hebben jong witte lamellen. Als ze ouder worden verkleuren deze naar chocoladebruin. Eigenlijk zijn het niet de lamellen, maar de sporen die bij het rijpen verkleuren van licht naar donker.
De steel van een schubbige boschampignon verkleurt altijd oranje-achtig bij beschadiging. Bij verdroogde exemplaren duurt het iets langer en is de kleur iets roziger.
De Schubbige boschampignon is een plaatjeszwam (plaatjes zijn sporendragers) en een steeltjeszwam (sporen op steeltjes).
 


  4. Zalmzwam,
Afbreker: op iepenstammen
( Rhodotus palmatus )
  De Zalmzwam leeft op dood loofhout, meestal op iep (staand of liggend), vaak op zaagsnedes. in Duitsland soms ook op populier in vochtige rivierdalen.
Begrijpelijk, gezien de groeiwijze, staat de hoed asymmetrisch op de steel. Zo kan de paddenstoel toch de hoed rechtop houden tegen de regen, zodat de sporen droog blijven.
De Zalmzwam breidt zich de laatste jaren uit op Spoorzicht.
De Zalmzwam is een plaatjeszwam (plaatjes zijn sporendragers) en een steeltjeszwam (sporen op steeltjes).
 


  9 Kb, elzenvlag op zwarte els ( taphrina alni ) 5. Elzenvlag
Gastheer: Zwarte els,
( Taphrina alni )
 
  De Elzenvlag is een gal op elzenkatjes die wordt veroorzaakt door een schimmel. Deze gal komt helemaal niet zoveel voor in Nederland, of wordt zelden gevonden. We zijn geneigd het op het laatste te houden. Want het vinden van een Elzenvlag valt niet altijd mee. Tot dusverre vonden we ze altijd bij toeval, en in Spoorzicht nog nooit verse, felrood gekleurde exemplaren.
De schimmel die de Elzenvlag veroorzaakt is een zakjeszwam (sporen in zakjes).

 


  6. Gewone wimperzwam
afbreker, meestal op bemost liggend hout
(Scutellinia scutellata)
  Deze zakjeszwam (sporen in zakjes) komt een groot deel van het jaar voor in park Spoorzicht, in ieder geval van juni tot november op rottend hout van Zachte berk, soms op takken, soms op boomstronken.
Veldkenmerk: zwarte wimpers (opstaande haartjes rondom het rode vlakje).
Tijdens excursies laten we vaak mensen met een loepje kijken naar de wimpers rond het kelkje. Die vervullen toch iedere keer weer met verwondering.
 


  7. Brandnetelklokje,
Afbreker: Brandnetelstengels,
(Calyptella capula)
  Dit klokje is een steeltjeszwam (sporen op steeltjes) en komt voor op oude (dode, soms nog levende) brandnetelstengels aan het eind van het seizoen. Ik heb het klokje ook aangetroffen op dood elzenhout.
Het aardige van het brandnetelklokje is dat het vaak te vinden is, terwijl bijna niemand het ooit ziet. Een loepje is aan te raden!
 


  8. Gekraagde aardster,
Afbreker: strooisel, humueze bosgrond, vaak onder hazelaar en iep,
(Geastrum Triplex)
  De gekraagde aardster komt alleen voor langs de noordrand van Park Spoorzicht. Maar daar is hij dan ook ieder jaar (zomer-winter) te vinden tussen het fluitekruid. Vindplaatsen zijn relatief open plekken binnen de boszoom met ijl struikgewas, meestal opschot van de iepwortel, soms jonge hazelaar.
Aardsterren zijn buikzwammen (sporen in de buik) en steeltjeszwammen (sporen op steeltjes).
Een aardster komt uit een bol in de grond. Daaruit ontvouwen zich slippen, met in het midden een bolletje. Ze zitten dan nog vast in de grond. De slippen krullen omlaag tot voetjes, en zo verheft de Gekraagde aardster zich en komt los van de grond te staan.
 
    Regeldruppels verspreiden de sporen. Via de kraag spatten ze terug tegen het bolletje en dan komt er een vulkaantje van sporen vrij. Net als wanneer je erin knijpt. Dat is altijd weer een leuk gezicht. De sporen verspreiden zich en vormen op een geschikt plekje bolletjes voor het volgend jaar.
Sporen van aardsterren, en van alle buikzwammen, zijn waterafstotend. Ze verkleven niet als er vocht bij komt. Vandaar dat je bij een regenbui wolkjes van sporen kunt zien opstijgen
 


  9. Gladstelige schotelkluifzwam
Afbreker: strooisel, vaak aan voet van stronk of levende loofboom
(Helvella villosa)
  De Nederlandse naam is een beetje misleidend. De steel van deze schotelkluifzwam is niet glad, maar gekorreld, net als de buitenkant van de schotel.
Deze zakjeszwam (sporen in zakjes) komt ieder jaar voor in Spoorzicht, maar alleen aan de zuidrand van het terrein.
 


  10. Witte kluifzwam
Afbreker: humus
(Helvella crispa)
  De Witte kluifzwam is volgens Champignons in de Jordaan (1999) de meest algemene kluifzwam in de regio Groot-Amsterdam. De meeste witte kluifzwammen worden gevonden in parken met voedselrijke humeuze bodems of rulle kleibodems;
In Park Spoorzicht groeien groeien Witte Kluifzwammen en Zwarte kluifzwammen (Helvella lacunosa) , vooral op plekken waar graffel in de grond zit, én bladhumus ligt van populier, es, iep, en els.
Kluifzwammen zijn zakjeszwammen (sporen in zakjes).
 


  Er komen ongelooflijk veel soorten paddenstoelen voor in Park Spoorzicht. Liefhebbers kunnen terecht op paddenstoelen op spoorzicht voor meer informatie.  

poes gijs