Historie PEN-eiland / Diemer Vijfhoek::Ontstaan

 

 
Tussen Het Amsterdams stadsdeel Zeeburg en de Maxis van Muiden is volop ontwikkeling van gebieden rondom de gesaneerde gifbelt Diemerzeedijk. Nieuwe bruggen en snelwegen, Diemen Noord nieuwbouw, IJburg, Science Park Watergraafsmeer.

Diemerdam, een gehucht nabij Fort Diemerdam, keek vroeger uit op de beboste Diemerzeedijk, en vanaf de Zeedijk bij de oude sluis was vrij uitzicht tot aan Durgerdam en de vuurtoren bij IJdoorn.

De Diemerzeedijk is ontbost t.b.v. het opruimen van de dioxineresten en teerputten. Dat opruimen is niet gelukt. De teerpunten zijn afgedekt met folie, en voorzien van een laagje aarde.
  meidoornbloesem

Bomen zullen er nooit meer mogen groeien, om te voorkomen dat hun wortels het folie perforeren.
Dat betekent dat er vanaf 2003 veel meer recreatie-opvang ontstaat dichtbij IJburg dan in 1995 werd gepland. De bubs aan sportvelden en ligweiden kunnen nu prima aangelegd worden op het met zand bedekte folie, en er is veel minder reden om aan te nemen dat IJburgers naar het PEN-eiland moeten om ergens te kunnen recreëren. Door het falen van het opruimen van de Diemerzeedijk, is de noodzaak om het PEN-eiland recreatief te vertimmeren, verminderd.

Aan de oost zijde van Fort Diemerdam ligt de energie centrale. Bij de aanleg van die centrale rond 1960, toen nog PEN geheten (Provinciaal Energiebedrijf NoordHolland) op het terrein van boerderij de Zeehoeve, kwam veel grond vrij.
Zand, veen, en klei uit de bouwput werden weg gebaggerd, en over de dijk gezet. Zo ontstond buitendijkse verlanding: Het PEN-eiland.
In die dagen zagen de golven van het IJsselmeer maandenlang bruin van de zwevende veen deeltjes, volgens ooggetuigen.
Later besloot men het nieuwe land te beschermen tegen afslag door er een dijk omheen te leggen.

Het gerucht gaat dat de plek van de centrale was aangewezen als een van de zeven plaatsen waar een kerncentrale zou kunnen worden gebouwd. Daarom zou er voor de bouw van de centrale extra maatregelen zijn genomen, zoals het uitdiepen van het bouwterrein tot op het pleistoceen zand.
 
 
 
Op twee plekken in de dijk rondom het PEN-eiland werden buizen gelegd voor verdere ontwatering van wat toen rietland was.
 

  In die tijd ontstond een wilgenbroek op de drogere delen. Vooral griend- of getijden wilgen, vanwege de wisselende waterstanden van het IJselmeer.

Aan de begroeiing, de grondsoort spreiding en de hoogteverschillen is nog steeds te zien dat het PEN-eiland grotendeels door opspuiting is ontstaan. De zwaartste grondsoort ligt het dichtst bij het opspuitgebied, de lichtste er het verst vandaan. Bij de ligweide die tegenover het Werkeiland zou moeten komen, en bij het zwemstrandje kijk je vanaf de dijk ver omlaag in de begroeiing. Dat komt enerzijds omdat de dijk hier extra hoog is, maar wel degelijk ook omdat er hier ver van de stortplaats minder slib is bezonken.
 

   
  Bagger (vooral zand) uit het in 1983 verbrede Amsterdam Rijnkanaal werd op het PEN-eiland gedumpt, net naast de plek waar het bruggehoofd naar IJburg ligt.  

Hier, op het 'paarden weitje' ligt de grond zo'n vier meter hoger dan het diepste punt (het rietland). Er staan berken en grote kaardenbollen.  

  Zomereiken en essen op de dijk rondom en berken op die ene plek. Veel Duitse Dot uit de tenen bezinkmatten ontstaan, en aan te zien voor Grauwe wilg (een verlandings indicator).  

Dat suggereert alsof de pionierstijd van het wilgenbroek ten einde loopt en dat verlanding verder is dan reëel. Hier ontstaat een elzen-essen bos, verwacht men in 1997. Maar er staat in 1997 Katwilg-Berk. Aangeplant, in rechte rijen, om het slib uit het Amsterdam-Rijnkanaal vast te leggen.
Als het successiestadium zover was, dan hadden er nu al jonge essen in het wilgenbroek gestaan. Ze zijn er niet in 1997. En ze zijn er nog steeds niet in 2004.
 

  De geschiedenis van het Werkeiland is iets ouder dan die van het PEN-eiland. Het eiland is rond 1950 aangelegd als werkeiland voor de baggerschepen.  

De schepen van de firma Ballast wonnen zand voor de bouw van de Venserpolder. Bij storm konden de schepen schuilen in de Baai van Ballast. De grond in de Bocht van Ballast is opgebracht door de firma Ballast. De grond kwam vrij bij het afbreken van de oude betonnen brug over het Amsterdam-Rijnkanaal, ter hoogte van de Muiderstraatweg. In de Bocht van Ballast stonden slaapbarakken voor het personeel. Deze zijn inmiddels afgebroken. De baggerschepen konden aanmeren aan de kade van het Werkeiland, bijvoorbeeld om bagger over te laden. Daarom had het Werkeiland vroeger een lange aanlegsteiger.  

Verder
Begin
 

 
Historie++Ontstaan   http://werthof.home.xs4all.nl/peneiland.html