Laatste update: 3 december 2024
Natuur in en om Diemen (2024)


Natuur in Diemen 2014 vind je hier.
Natuur in Diemen 2015 vind je hier.
Natuur in Diemen 2016 vind je hier.
Natuur in Diemen 2017 vind je hier.
Natuur in Diemen 2018 vind je hier.
Natuur in Diemen 2019 vind je hier.
Natuur in Diemen 2020 vind je hier.
Natuur in Diemen 2021 vind je hier.
Natuur in Diemen 2022 vind je hier.
Natuur in Diemen 2023 vind je hier.

Dit is de pagina Natuur in Diemen 2024

Natuur in Diemen 2025 vind je hier.


Spoorzicht Maaibeheer
Op 3 december is met een ploegje ambtenaren, betrokken bij het Spoorzicht Project, door het bos geslenterd en gebrainstormd over educatieve mogelijkheden. Aan het eind viel op dat het traject naar projectafsluiting onvermijdelijk het broedseizoen zal passeren.
Er moet voor aanvang van het broedseizoen gemaaid (en nog wat gezaagd) worden, puur om te voorkomen dat ofwel dieren de klos zijn, ofwel het project vertraging oploopt.
En dat kan ook, want we weten van elkaar wel zo ongeveer wat we kunnen verwachten.
Als je kijkt naar het kaartje Spoorzicht maaibeheer dan zie je groen omcirkeld de knelpunten ontstaan door Dijkviltbraam.
Dijkviltbraam geeft verrukkelijk fruit wat bezoekers graag met emmers oogsten om jam van te maken. Maar deze braam heeft ook een nadeel voor met name witbolgraslanden. Planten (ook grassen) met geringe kiemkracht, zoals witbol verdwijnen definitief als deze braam terrein herovert.
Groen zijn bijna allemaal plekken waar voor Covid stelselmatig werd gemaaid om grasmat herstel mogelijk te maaien.
Meestal werden daartoe de braamwortels uit gehakt, en witbolgras heringezaaid.

Aan de noordkant (op het kaartje midden boven) ligt de "eerste punt met lichtmast". Bij die plek is een speelplek gepland, en dat betekent dat de braambosjes gemaaid moeten worden, en zo nodig gemaaid moeten kunnen blijven worden. Daarom zijn vorig jaar alvast zoveel mogelijk iepenstammen afgevoerd naar het binnenbos.
Als je iepenstammen in de bosrand laat slingeren, beperk je de mogelijkheid om later in het jaar op die plek invasieve exoten maaiend te bestrijden. Je kunt er domweg niet meer bij. En dat geldt met name voor Canadese kornoelje, Veelbloemige roos en Dijkviltbraam.
Wat het werk voor de ene aannemer goedkoper maakt, maakt het voor de andere aannemer duur tot op den duur zelfs totaal onmogelijk.

Op 29 november 2024 werden 2 oprichters van de werkgroep in het zonnetje gezet. Erkenning voor ruim 25-30 jaar vrijwilligerswerk.
in de jaren '90 begonnen ze zich te scholen, en stuitten op verzet en cynisme.
Een van de vragen die ze kregen van voorstanders van de toen beoogde kantorenbouw op park Spoorzicht (gefluisterd werd opdrachtgever Microsoft): "en wie gaat dat dan onderhouden, want dat kost nou eenmaal geld". De werkgroep besloot het beheer voortaan zelf te doen.
Jaren later hoorden ze dat toenmalig wethouder Piet van Diemen de onderhoudspost voor het Park alvast had geschrapt, als nuttige bezuiniging van wel 150 gulden per jaar voor het maaien van de grasvelden. Door niet meer te maaien konden bomen kiemen en aanslaan. Zo ontstond bos als direct gevolg van gemeenschappelijk ondersteunde schraapzucht.

Iemand moet je voordragen als vrijwilliger die een onderscheiding verdient. Kennelijk heeft iemand de moed gehad, waarvoor dank.
De werkgroep is er blij mee. Want veel mensen zien het werk totaal niet. Nu niet, en misschien wel nooit. Ze laten honden uit, lopen op paden, en denken dat het genoeg is om paden open te houden door erop te lopen.
Zo is alles ook begonnen. Begroeiing plattrappen en met een rozenschaartje wat braamranken afknippen. Maar dat bleek ontoereikend. Braamranken kunnen per nacht een meter groeien, en 7-8 meter per jaar is niet ongebruikelijk.
Er is heel wat gereedschap stuk gegaan door verkeerd gebruik en/of slechte kwaliteit, bij het terugzetten van iets te enthousiaste bramen.

Zalmzwam (exc. 27/10/24)Honingzwam sl (exc. 27/10/24)
In 2025 begint het groot onderhoud van het park met o.a. de aanleg van robuuste paden en een vlonderpad, en de oplevering zou dan in 2026 moeten zijn.

Tot die tijd moet er helaas ook nog wel wat gebeuren. We beseffen meer dan ooit dat onderhoud (merendeels vrijwilligerswerk) nooit af is. Maaien en zeisen heeft een paar jaar stil gestaan, en langzaam maar zeker rukken de bramen weer op.
Je moet nou eenmaal vrijwilligers hebben die dat werk willen en/of kunnen doen. En die waren er in Covidtijd en daarna eventjes niet.
Maaien had ook minder haast dan de strijd om droge voeten (zand en snippers kruien).

Voor de Covid-tijd werden padbermen volgens een strak schema jaarlijks een klein beetje breder gemaakt, en werden bramen stelselmatig met wortel en al eruit gehakt of getrokken (het enige wat echt werkt voor langere duur, 3-5 jaar).
Witte bundelmycema (onder) Witte bundelmycema (boven)
De gemeente laat oeverwallen in Spoorzicht klepelen. In praktijk gaat het om bestrijding van Dijkviltbraam en Veelbloemige roos, beide invasieve exoten. En dat dan alleen maar omdat het moet (wettelijk zijn grondeigenaren verplicht oevers vrij te houden voor baggerontvangst).

Pijpknotszwam (gedrongen vorm, op Zwarte els) (exc. 27/10/24)
Bramen echt terugzetten, is vrijwilligerswerk, overal in Nederland, en je hebt er speciaal gereedschap voor nodig, zoals hak, houweel en betonvlechters drietand (uit puur staal).
We leerden dit beheerwerk, en het gereedschap, kennen bij vrijwilligers van de stichting Das en Boom (bij Nijmegen) rond 2002..

Op 27 oktober 2024 was er een pop-up paddenstoelenexcursie, georganiseerd via de mailing. Want het was een beetje kort dag. Mooi weer wat beslist niet zou aanhouden, en met veel soorten in het veld.
Twaalf mensen bleken in korte tijd bereid om mee te gaan, en daar doen we het voor. Meer in een groep is niet leuk op smalle paden.

Twaalf was vroeger het criterium om een groep te willen splitsen. Toch bleek je ook met 12 een Rode Amerikaanse rivierkreeft te kunnen spotten.

En er waren genoeg paddenstoelen ...

Oranjerode stropharia (exc. 27/10/24)

Grote bloedsteelmycenaHelmmycena

En toen lag het een tijdje stil, om de gemeente ook eens een kans te geven

Op 14 april ontdekten we Reuzenberenklauw, een stuk of 50 planten. Op 23 april stelden we de groenmedewerkers in kennis. Op 24 mei stonden ze er nog allemaal, en hebben we ze maar weer eens afgeschoffeld
Bij het afschoffelen viel op wat al eerder opviel: de oever was schoongeknipt maar een deel van de afgeknipte stammen lag op de Reuzenberenklauw (dat is al niet echt handig). Je kon er dus alleen nog maar met een omweg komen.
Stammetjes zijn in het verleden te hoog boven de grond afgezaagd. Daardoor is zeisen onmogelijk. Blijft over als gereedschap: schoffel of bosmaaier.
Ter plekke stond de brandnetel inmiddels op 1 meter hoogte, met daar doorheen braam van dezelfde hoogte en kleefkruid van dezelfde hoogte. Dat schoffelt niet echt lekker.

Schoffelen: hoe eerder hoe beterwant het groeit zo dicht

Op 21 mei was de inloopavond over de ontwerpschets in het gemeentehuis, en daarbij viel op dat de westelijke helft van de vijver in de westpunt als vijver staat aangegeven, maar de oostelijke helft (die in de zomer droog valt) niet. Nu staat er nog water in, met veel kroos erop. In het midden van de vijver staat veel mannagras. En dat vlotgras in de vijver doet iedere nieuwkomer in het groen uitroepen: die vijver moet snel en grondig geschoond worden.
Fout gedacht: vlotgras is toevallig nou net een essentiële voorwaarde voor de kleine watersalamander. Het vrouwtje zet daarop haar eieren af, in de lente.
Dat moet je maar net weten (over een amfibiëen vijver)...

Westkant jaarrond watervoerendOostkant valt in de zomer droog

Bij vijver: braam en gras moet gemaaidBij vijverrand: Moerasspirea bloeit bijna

In mei kwamen de snippers aan, voor werkgroep Spoorzicht en de buurtmoestuin samen. En omdat iemand zand had gestort (precies achter het hekscharnier) kon het hek niet open. De snippers zijn toen maar op straat gestort.
Navraag leert dat de zandstorter de opdracht had gekregen zover mogelijk het terrein in te storten, maar hij had de sleutel niet bij zich. Dus hij kon niet anders.

Op een werkdag als deze, op 18 mei 2024, ben je daar mooi klaar mee. Het hek kan niet open, en de snippers moeten er wel doorheen. Voor het hek ligt ook grond, besteld door de buurtmoestuin, maar nog niet opgehaald. Hartstikke mooi, allemaal. Maar niet heus.
"Ik kan die snippers daar toch gewoon laten liggen?", vroeg een moestuinier. Dat moet je niet willen. De irritatie neemt toe over egocentrisme (de ieder voor zich mentaliteit).

Niet voor niets is de afspraak met alle tuinen (dus ook met de IVN-tuin) dat alle bestellingen aan de parkkant van het hek worden afgeleverd. Achter slot en grendel dus, en niet in het openbaar plantsoen, op de weg of in de slootberm.

De Werkgroep Spoorzicht begon voorjaar 2000 met de aanleg van junglepad1, aan de noordkant van het terrein. Het pad volgt de zuidoostgevel van verpleeghuis Amstelhof (volgens de tekeningen). Dat gebouw is er nooit gekomen, maar was de buurt beloofd met buurtvoorzieningen (kapper, winkeltje, café).
Het bleek achteraf kiezersbedrog.

Op 18 mei 2024 is begonnen met herstel van junglepad1, en is een vervolg gemaakt met het pad aan de noordkant (eerdere werkdagen op 7 april en op 4 mei 2024).

Noordpad op 5 mei netaan boven waterafslag junglepad1 5 mei: er stond water

Noordpad 18 mei verder omhoogmaar nog niet af

Junglepad1met de rode lijst soorten

Junglepad1ziet er betrouwbaar uit

Tot waar we zijn geblevenbagger dus

Daslook 5 mei 2024Daslook 18 mei 2024

Zo zag het veld in Natuurpark Spoorzicht er winter 2023 uit. En in 2024 ook.

In maart stond het veld nog blank, in april droogde het al op. Winters moerasbos.
Het treft dat in de winter kinderen zelden buiten spelen,. Ze doen dat liever in de zomer, en dan is het geen moeras.
Volwassenen beseffen dat zelden. Het denken beperkt zich dan tot eens moeras, altijd moeras.

In 2021 besteedden we aandacht aan de jaarlijkse wateroverlast, met o.a. een luchtfoto uit de winter van 1988.
Zo nat is het elke winter, elk voorjaar. En die foto laat zien waar alle paden telkens opgehoogd moeten worden. Omdat het waterpeil nog net even wat hoger komt dan het jaar ervoor.

Als het moeras opdroogt, is Spoorzicht op z'n mooist. Dat is als de blaadjes net aan de bomen komen. Door al die blaadjes verdampt het vocht, en droogt het park op.
De uitgegroeide en opengevouwen blaadjes vangen alle licht af, en maken het park tot een donker bomenbos. In de zomerse duisternis (lekker koel) krijgen planten op de bosgrond te weinig licht om tot bloei te komen.
Het zijn dan juist de open plekken en de padbermen die geuren naar bloesem en gemaaid gras.

Begin maart begon een ploeg aan het opschonen van de slootkanten.
Slootkantbeheer behoort niet tot de taken van de werkgroep. Op een klein stukje na, dat voor de jaarlijkse slootjesdag excursie wordt benut.
Slootkanten vrijhouden is een gemeentetaak, deels ecologisch, deels juridisch vereist, en wordt dus aanbesteed.

Eind maart waren de slootkanten schoon geknipt, en alle afgeknipte en gezaagde hout lag er pal naast. Op zich een logische en goedkope werkwijze, maar wel met als gevolg dat er hout ligt op de standplaats van rodelijst soorten (die daardoor niet kunnen fructificeren), op de haard van Reuzenberenklauw (die je moet kunnen schoffelen of uithakken), en op plekken die beslist gemaaid moeten worden (om verbraming tegen te gaan), wat later in het seizoen. Kennelijk is niet nagedacht over gevolgen voor groenbeheerders na hen. En die willen toch ook graag zo goedkoop en efficiënt mogelijk kunnen werken.

Binnenkort worden in opdracht van de gemeente paden aan de zuidkant opgehoogd met gemotoriseerde kruiwagens, tijdens of na het broedseizoen.
In zo'n kruiwagen past een halve kuub zand, en dat is te veel en te zwaar in nat terrein. En het terrein is nat in de winter en de lente.

Op 14 april vond de eerste publieksexcursie plaats, nadat op 7 april aan de noordkant paden waren opgehoogd door vrijwilligers. Zonder die ophoging was het terrein nog te nat geweest voor een excursie.

Op 23 april is een wandeling gemaakt met groenmedewerkers van de gemeente Diemen. Nu het voorontwerp voor het park is goedgekeurd door B en W en is besproken in de gemeenteraad gaat het toch echt gebeuren. In 2025 begint de uitvoering, in 2026 zou het klaar moeten zijn. En in dit jaar (2024) moet dan de participatie met buurtbewoners nog plaats vinden.

Natuurlijk vindt er ook net nu een wisseling plaats in het ambtenaren apparaat. Er zijn gaande en komende ambtenaren, en er is sprake van taakoverdracht in het veld. Met name: wat doe je met iepen, wanneer schil je ze, en wanneer niet? Kun je eerst op vakantie gaan, en er dan nog eens rustig over nadenken of je wat zult doen? Wat doe je met bomen in de sloot? Wat doe je aan verbraming? Wat doe je met essen met essentaksterfte? Wat ga je doen met Veelbloemig roosje? Wat te doen met Canadese kornoelje? Gewoon lekker laten gaan?

Begin mei gaan vrijwilligers verder met het zandpad aan de noordkant.

Geschoonde oevers makenVerborgen gebreken ineens zichtbaar

Geschoonde oevers onthullen verborgen gebreken, zoals een boom die in het water is gevallen, en toch eens een keer moet worden opgeruimd, of een lokale haard van Reuzenberenklauw op een plek die iedereen altijd weer over het hoofd heeft gezien

BoshyacintFluitekruid

Look zonder LookReuzenberenklauw

Niets is zo vergankelijk als natuur in overheidshanden. Als er rolstoelen in het park mogen komen, dan zijn kinderwagens en fietsen niet ver weg, want het hek staat ver genoeg open, en de mens is grensverleggend genoeg bezig om eigen paden te maken en de bestaande te verramschen.
Zieke bomen laten je niet met rust. Als ze niet vanzelf omwaaien, dan zul je ze toch wel preventief moeten knotten om erger te voorkomen. Dus zo'n zieke es met kogelvormige zwammen op de stam is een publiekstrekker die korter mee zal gaan dan de natuur hem nog geeft.

ExcursieKogelhoutskoolzwam
(Daldinia concentrina)

Bospaden te zacht voor mountainbikesBomen verdwijnen mogelijk te vroeg


Verrassingsaspect: een klein foutje heeft grote gevolgen.

Het hek kan niet open want iemand heeft over het hek heen zand gestort, precies achter het hekscharnier (sleutel niet bij zich?).

De tweede leverancier bracht grond voor de buurtmoestuin. Het hek kon niet open, dus hij stortte de grond aan de straatkant van het hek.

De derde leverancier komt komende week snippers bezorgen voor de werkgroep Spoorzicht en voor de buurtmoestuin.

Voor het eerst sinds jaren is er nog zand over in mei (voor de werkgroep is mei de zandmaand).
Dat zand is bedoeld om paden op te hogen. En daarvoor heb je echte kruiers nodig. Die zijn er niet altijd.
Op 7 april en op 4 mei is er gewerkt aan de paden aan de noordkant.
Een nachtelijke regenbui toont aan dat we er nog niet zijn.
Een deel van het zandpad gaat alsnog kopje onder.

Zand erover op 7 april

Zand erover op 4 meiNat op 5 mei

Erg nat (5 mei)Te nat? (5 mei)

Opgehoogd op 7 aprilNat naast het pad (dat mag)

Opgehoogd op 7 april
Pad langs de daslook
Hartsverdriet gekerfd in deze boom
(lidteken 20 jaar later)