Determinatietabel aardster-achtigen voor natuurgidsen

Er bestaan online veel determinatietabellen voor aardster-achtigen op veldkenmerken. Deze tabel berust primair op de aan-of afwezigheid van een lidteken op de onderkant van de slippenkrans, en daarna pas op hygroscopiteit en andere eigenschappen.

Beperkingen bij het gebruik van de tabel:

  • Deze tabel valt onder de common license copyrights; ze is onder verwijzing naar de bron vrijelijk te gebruiken,

  • Openingen en mondzones ontstaan vaak pas tijdens de groei (en de rijping),

  • Het plooien en voren van mondzones ontstaan vaak pas bij rijping en verdroging,

  • lidtekens zijn zichtbaar in een vers stadium. Stelen worden vaak pas zichtbaar bij verdroging

  • Tepelaardster (G. corollinum) en Bloemaardster (G. floriforme) zijn vaak op basis van lidteken niet te onderscheiden.

  • De begrippenlijst bij deze sleutel is te vinden in Aardster Bouw

Determinatietabel Aardster-achtigen

Vers Afweging Kenmerken Naam Ga naar
1a VR bolletje heeft drie of meer openingen of nog gesloten ringetjes VR bolletje krijgt bij rijping meerdere ronde openingen, en staat op een breed geribd of samengesteld steeltje. Heeft een en niet meer dan een lidteken, zonder vastgegroeide grond. Peperbus (Myriostoma coliforme [With.: Pers.] Corda)  
1b VR. een enkele opening, met een mondzone VR bolletje krijgt bij rijping maar een enkele opening.   2
2a VR. bolletje zonder mondzone en dan vezelig, of glad met scheuren VR. bolletje is jong wollig-vezelig, mondzone ontbreekt. Bolletje scheurt bij rijping met een of meer scheuren open. Zonder columella (zonder steeltje), zonder lidteken, zonder vastgegroeide grond. Weerhuisje (Astraeus hygrometricus [Pers.] Morgan)  
2b Er is een mondzone (in wording)     3
3a VR. slippenkrans met lidteken VR heeft of krijgt een enkele mondzone   4
3b VR. slippenkrans zonder lidteken VR heeft of krijgt een enkele mondzone   8
         
4a VR. onderkant slippenkrans met (grauwwit) viltige laag VR. slippenkrans met lidteken, zonder vastgegroeide grond, Viltige aardster (Geastrum saccatum Fr.)  
4b VR. slippenkrans onderkant geen viltige laag (al dan niet met grauwwit-achtige kleur) VR. slippenkrans met lidteken   5
5a Bolletje met steeltje VR. slippenkrans met lidteken, zonder vastgegroeide grond, niet-hygroscopisch, convex tot fornicaat, korte brede steel, met apofyse (afgeronde uitzakking) Tuinaardster (Geastrum smardae Stanek)  
5b VR. Bolletje zonder steeltje. VR. slippenkrans met lidteken.   6
6a Sterk hygroscopische slippenkrans VR. slippenkrans met (rond) lidteken, zonder vastgegroeide grond, zonder steel, zonder apofyse, tepelvormig gewimperd, saccaat tot laag convex. Tepelaardster (Geastrum corollinum [Batsch] Hollós )  
6b Niet hygroscopische slippenkrans VR. slippenkrans met lidteken, zonder steel.   7
7a Opvallend slanke slippen, in onregelmatig lange punten uitlopend, 5-10 slippen, vaak saccaat, doorsnee slippenkrans 3-6 cm VR. slippenkrans niet-hygroscopisch, met lidteken, zonder vastgegroeide grond, zonder steel gewimperd, hoog-kegelvormig, meestal met hof en ringvoor. Slanke aardster (Geastrum lageniforme Vittad.)  
7b VR. Opvallend lompe, korte dikke slippen, 4-8 slippen, zelden saccaat, doorsnee slippenkrans 3-15 cm VR. slippenkrans niet-hygroscopisch, met lidteken, zonder vastgegroeide grond, zonder steel, gewimperd, soms met hof, soms met zwakke ringvoor. Gekraagde aardster (Geastrum triplex Jungh.)  
         
8a (3b) Bij beschadiging rood verkleurend VR. zonder lidteken. Roze aardster (Geastrum rufescens Pers.: Pers.)  
8b (11b) Bij beschadiging niet rood verkleurend VR. zonder lidteken.   9
9a VR. slippen sterk hygroscopisch VR. zonder lidteken. VR. met vastgegroeide grond Bloemaardster (Geastrum floriforme Vittad.)  
9b VR. slippen helemaal niet of subhygroscopisch VR. zonder lidteken.   10
10a VR. slippen helemaal niet-hygroscopisch VR. zonder lidteken.   13
10b VR. slippen subhygroscopisch VR. zonder lidteken   11
11a VR. met steel VR. zonder lidteken, subhygroscopisch   12
11b VR. zonder steel VR. zonder lidteken, subhygroscopisch komt niet voor  
12a (11a) VR. mondzone geplooid-gevoord VR. met steel, zonder lidteken, met vastgegroeide grond, subhygroscopisch Ruwe aardster (Geastrum campestre Morgan)  
12b (11a) VR. mondzone gewimperd VR. met steel, zonder lidteken, met vastgegroeide grond, subhygroscopisch Krulaardster (Geastrum pseudolimbatum Hollós)  
         
13a (10a) VR. met steel (en met al dan niet vastgegroeide aarde) VR. zonder lidteken, helemaal niet-hygroscopisch   15
13b (10b) VR. zonder steel en met vastgegroeide grond VR. zonder lidteken, helemaal niet-hygroscopisch   14
14a (13b) VR. niet-begrensde geplooide mondzone, VR. zonder steel, zonder lidteken, met vastgegroeide grond, helemaal niet-hygroscopisch, bolletje jong licht grijs, bedekt met fijne kristallen, melig, bolletje oud glad en bruin Bruine aardster (Geastrum elegans Vittad.)  
14b (13b) VR. mondzone gewimperd VR. zonder steel, zonder lidteken, met vastgegroeide grond, helemaal niet-hygroscopisch Gewimperde aardster (Geastrum fimbriatum Fr.)  
         
15a (13a) VR. bolletje met gewimperde mondzone VR met steel en apofyse, zonder lidteken, helemaal niet-hygroscopisch   16
15b (13a) VR. bolletje met geplooide mondzone en slippenkrans met vastgegroeide grond VR. met steel en apofyse, zonder lidteken, met vastgegroeide grond, helemaal niet-hygroscopisch   20
         
16a VR. zwamvloklaag zonder vastgegroeide grond VR. met steel en apofyse, zonder lidteken, zonder vastgegroeide grond, helemaal niet-hygroscopisch, bolletje met gewimperde mondzone Tuinaardster (Geastrum smardae Stanek)  
16b VR. zwamvloklaag met vastgegroeide grond VR. met steel en apofyse, zonder lidteken, met vastgegroeide grond, helemaal niet-hygroscopisch, bolletje met gewimperde mondzone   17
17a VR. steel kort en breed VR. met steel en apofyse, zonder lidteken, met vastgegroeide grond, helemaal niet-hygroscopisch, bolletje met gewimperde mondzone   18
17b VR. steel kort maar niet breed VR. met steel en apofyse, zonder lidteken, met vastgegroeide grond, helemaal niet-hygroscopisch, bolletje met gewimperde mondzone Kleine aardster (Geastrum minimum Schwein.)  
18a VR. met korte brede steel met vergankelijke vlezige cylinder om de steel VR. met steel en apofyse, zonder lidteken, met vastgegroeide grond, helemaal niet-hygroscopisch, bolletje met gewimperde mondzone Grote vierslippige aardster (Geastrum fornicatum [Huds.] Hook.)  
18b VR met korte brede steel maar zonder vergankelijke vlezige cylinder VR. met steel en apofyse, zonder lidteken, met vastgegroeide grond, helemaal niet-hygroscopisch, bolletje met gewimperde mondzone   19
19a VR. met duidelijke ringvoor VR. met steel en apofyse, apofyse afgeronde uitzakking, zonder lidteken, met vastgegroeide grond, helemaal niet-hygroscopisch, bolletje met gewimperde mondzone, met duidelijke ringvoor, jong bolletje lichtgrijs, ouder bolletje licht-donker grijsbruin of bleekbruin, bolletje 5-15 mm, korte brede steel, steel zonder vergankelijke vlezige cylinder, steelkleur lichter dan van het bolletje, slippen 4 stuks (zelden 3-6), eerst saccaat later fornicaat Vierslippige aardster (Geastrum quadrifidum Pers.:Pers.)  
19b VR. Ringvoor afwezig of zeer vaag VR. met steel en apofyse, apofyse is een afgeronde uitzakking, zonder lidteken, met vastgegroeide grond, helemaal niet-hygroscopisch, met korte brede steel, steel zonder vergankelijke vlezige cylinder jong bolletje lichtgrijs of bruinachtig (melig) ouder bolletje donkergrijs-zwart (glad), steelkleur als van het bolletje Forse aardster (Geastrum coronatum Pers.)  
         
20a (15b) VR. apofyse is een afgeronde uitzakking     21
20b (15b) VR. apofyse is anders gevormd     22
21a (20a) VR. bolletje met glad oppervlak VR. met steel en apofyse, apofyse is een afgeronde uitzakking, zonder lidteken, met vastgegroeide grond, helemaal niet-hygroscopisch, mondzone geplooid-gevoord, met scherpe ringvoor, jong bolletje is melig ouder bolletje is glad, bolletje heeft vaak een grijs tot bruine kleur bolletje is 6-13 mm, slippenkrans is 18-40 mm doorsnee, steel heeft een vergankelijke vlezige cylinder (die op leeftijd tot een bruin ringetje verdroogt en afzakt). Heideaardster (Geastrum schmidelii Vittad.)  
21b (20a) VR. bolletje met ruw oppervlak VR. met steel en apofyse, apofyse is een afgeronde uitzakking zonder lidteken, met vastgegroeide grond, helemaal niet-hygroscopisch, mondzone geplooid-gevoord, vaak met scherp afgezette ringvoor, steel zonder vergankelijke vlezige cylinder. Grote ruwe aardster (Geastrum berkeleyi Massee)  
22a (20b) VR. apofyse trechtervormig, radiair geplooid VR. bolletje gesteeld en met apofyse, zonder lidteken, met vastgegroeide grond, helemaal niet-hygroscopisch, mondzone geplooid-gevoord, soms met ringvoor, jong bolletje is dik melig, met kleine kristallen ouder bolletje is glad, bolletje 9-20 mm doorsnee, slippenkrans 25-110 mm doorsnee, steel heeft een vergankelijke vlezige cylinder (die op leeftijd tot een bruin ringetje verdroogt en afzakt). Grote aardster (Geastrum pectinatum Pers.)  
22b (20b) VR. apofyse met scherp kraagvormige plooi VR. bolletje gesteeld en met apofyse, zonder lidteken, met vastgegroeide grond, helemaal niet-hygroscopisch, mondzone geplooid-gevoord, soms met duidelijke ringvoor, jong bolletje lichtbruin met een melige laag en met fijne kristallen, ouder bolletje donkerder met daarop vaak een iets lichtere fijnmeligelaag, steel heeft een vergankelijke vlezige cylinder (die op leeftijd tot een bruin ringetje verdroogt en afzakt) Baretaardster (Geastrum striatum DC.)  


Top