Laatste update: 7 november 2023

Natuurpark Spoorzicht Diemen kilometerhok:

Excursie agenda (2023)

Andere pagina's, zie: Spoorzicht 2013-2014 Spoorzicht 2015 Spoorzicht 2016 Spoorzicht 2017 Spoorzicht 2018 Spoorzicht 2019 Spoorzicht 2020 Spoorzicht 2021 Spoorzicht 2022 Spoorzicht (2023) (deze pagina) Spoorzicht 2024

Natuurpark Spoorzicht ligt in het centrum van Diemen, ingeklemd tussen spoorwegen en autoweg A1, Het gebied maakt deel uit van de Diemer Scheg. Dat is een trekroute van wilde dieren tussen de Diem en de Watergraafsmeer. Dieren gebruiken het park in die trekroute om uit te rusten, te eten, te schuilen, en jonkies te krijgen.

De website Natuurpark Spoorzicht en het Diemer Platform Spoorzicht Groen (de Werkgroep Spoorzicht) bestaat op 30 april 2023 24 jaar. Al die jaren verzorgde de werkgroep het park, de website over en de excursies in het park, zonder een cent subsidie. In die jaren is veel veranderd, in doelen en in werkwijze, maar niet in geld. Excursiegangers geven vrijwillig een gift voor de onderhoudspot, of niet. En van de inhoud van het collectezakje wordt het onderhoud gedaan. De Werkgroep Spoorzicht is sinds oktober 2015 toegetreden tot de Werkgroep Stadsnatuurbeheer van vereniging KNNV-Amsterdam, en beoogt werkzaamheden te verrichten naar de richtlijnen van Landschap Beheer Noord-Holland. Stadsnatuur is de min of meer spontane vestiging van wilde planten en dieren. Beheer maakt ruimte voor de mens met behoud en versterking van de leefgebieden van plant en dier.

2023

8 november 2023

Voor het eerst sinds covid: een paddenstoelenexcursie in Natuurpark Spoorzicht? Maar dan voor een beperkt groepje, alleen aangeboden via email, en met als bijdoel om de onderhoudspot wat aan te vullen. Want onderhoud gaat door, en er gaat nu eenmaal wel eens wat stuk.

zalmzwammen lopen weg ("verpapt, verregend"), daar kom je in 2023 niet voor

deze toefige labyrintzwam is kraakvers

31 oktober 2023

In oktober werden druiven geoogst (wijnmaand), met deze klimaatopwarming kun je druiven hopelijk vroeger oogsten. In het natuurpark staan geen druiven (exoot). In de tuinen erom heen wel. Exoten horen thuis in tuinen (je moet ze snoeien), niet in de natuur (waar niemand de moeite neemt om wildgroei in te perken). Een bijzondere dag voor leerlingen van de Nieuwe Kring. Een bezoek aan park Spoorzicht voor een speurtocht met opdrachten.

glimmerinktzwam	grote bloedsteelmycena

zwerminktzwam	zwavelkopje

Het ging duidelijk niet alleen over paddenstoelen. Bramen en beestjes bleken ook belangrijk. Er was rekening gehouden met wat regen, maar men ging ervan uit dat 't deze dag droog bleef.

Er passen veel kinderen in een bos met laag struikgewas. Je ziet ze niet, maar hoort ze wel. Links Canadese kornoelje, rechts jonge essenbomen.

spekzwoerdzwam	paarse knoopzwam

waaierkorstzwam (kort aangehecht)

10 augustus 2023

Boogaart Almere	Verstopte hakselaar

Het is weer tijd voor de iependienst. Iepen worden jaarlijks gecontroleerd op iepziekte, en zieke exemplaren worden gerooid. Meestal door Boogaart Almere, en heel soms een ander groenbedrijf. Controle en bestrijding is regionaal (en mogelijk landelijk) wettelijk verplicht. Meestal gebeurt afzagen en schillen net nadat de havik jongen zijn uitgevlogen, want aanwezig wild wordt nog steeds gerespecteerd in de wetgeving. Iepziekte haarden vind je vaak op plekken waar eerder iepen werden gerooid om dezelfde reden. Iepziekte wordt veroorzaakt door een schimmel. De schimmel verspreidt zich regionaal via een kever (die kan vliegen). Besmetting kan ook plaatsvinden via de wortels van aangrenzende bomen. Volgens de Nederlandstalige wikipedia gaat het bij de iepziekte schimmel(s) om invasieve exoten. Zie ook: Ophostoma ulmi.

middenpad (blik zuid)	dwarspad (blik zuid)

Dit jaar is een nieuwe plek aan het licht gekomen en dat is de plek waar de storm Poly heeft huis gehouden. Enkele iepen verloren alleen maar hun kruin. Vijf iepen vielen met kluit en al om, en namen nog wat andere bomen mee in hun val. Ogenschijnlijk kerngezond. Na afzagen blijken ze aangetast in voorgaande jaren. Die aantasting hebben ze al minimaal 3 groeiringen geleden overleefd, en toch waren ze kennelijk niet goed bestand tegen windstoten van 147 km per uur. Wat rest, is ter plekke een gat in de kruinlaag met veel licht op de grond en vooral Grote wederik doet het daar nu ineens erg goed. Het kan goed uitpakken voor de lichtschacht waarin de hügel ligt: meer licht in de schacht, dus op de bosranden, meer licht op de bosbeek, meer licht op meidoorn en moerasspirea. Het kan ook juist sneller fout gaan: meer dauwbraam, meer spoorbraam, meer veelbloemig roosje (rosa multiflora), dus meer onderhoud. De tijd zal het leren.

middenpad (blik zuid)	middenpad (blik noord)

Is dat niet vreselijk? Dat vroeg een vaste bezoeker van het park. Misschien wel, misschien niet. Als de gemeente hier een vlonderpad gaat aanleggen, denk dan maar niet dat ze de bomen langs dat pad met rust kunnen laten. Bestaande wetgeving dwingt ze bijna om alle bomen naast het pad ofwel te vellen, ofwel te halveren, opdat ze niet op het pad kunnen vallen. Verwacht niet dat alles bij het oude blijft. Je moet het zo zien: het vlonderpad wordt in het mooiste stuk van het bos aangelegd. En dat mooiste stuk is er na aanleg dus voorlopig niet meer. Binnen 7 jaar is alles weer bij het oude, want zo snel kunnen bomen groeien. Van de mycoflora-hotspot blijft weinig over, omdat boomsoorten verdwijnen waar begeleiders bij hoorden. De biodiversiteit zal daardoor rap gaan dalen, en dat is helaas onvermijdelijk.

De Storm Poly ging te keer op 5 juli. Wilg en populier hadden er het meest last van. Van zwarte els waaiden de toppen met katjes eruit. Vijf gekantelde iepen gingen definitief om, van alles met zich mee sleurend. Hun kluit staat nu fier rechtop. Een net niet geraakte schietwilg hing schuin over het pad heen en is inmiddels afgezaagd. Twee iepen zijn gekopt, dat wil zeggen de stam is op tweederde hoogte geknakt, en de kronen hingen gevaarlijk boven het pad (deze bomen zijn nu ook afgezaagd). Er valt ineens veel meer licht in het terrein, nu vele kronen opgestapeld liggen naast het pad.

Wilgen	Meeste takworp

Wilgen	Verliezen ook dikke takken

Het pad om	8 juli zand kunnen kruien

Is geblokkeerd	Dus dat wordt omrijden.

En omrijden betekent hier dus langs (schade van storm Eunice in 2022)

Er moest nog wat weg gezaagd	Voor de veiligheid

Es (met essentaksterfte)	Verliest ook takken uit de kroon

Ook onder els veel bladworp	Onder vochtig blad staan verse paddo's

Buiten het bos (knotwilg)	Bleef ook niet alles heel (appelboom)

Op 13 juli gingen 2 iepen met geknakte kroon tegen de vlakte.

De 4 werkdagen in juli en augustus: het scholingspad (stapstenen-pad)

De kortste weg is meteen ook even open gezaagd (beugelzaag)

stapstenen-pad korte kant (juli)	stapstenen-pad lange kant (augustus?)

Wat opvalt: zandpaden lijken inmiddels teveel op elkaar. Als alle paden zandpad worden, dan is dat niet goed. Er moet iets eigens zijn (zoals houtril, bepaalde plant of boom), wil een zandpad een eigen identiteit behouden. Bij het stapstenen-korte-kant pad is het eigene de vele bessenstuiken erlangs, bij het stapstenen-lange-kant pad is dat de grote hazelaar waar het pad omheen krult en de takkenril evenwijdig aan het pad. Rond 2024-2025 krijgen beide paden echte stapstenen (in het voorlopig plan), en daarmee wijken ze dan af van alle andere zandpaden in het natuurpark.

Juli heet de hooimaand, omdat er dan meestal gehooid wordt. Alleen in 2023 begon de hooitijd al een paar weken eerder, half juni. Er is overigens meer gemaaid dan gehooid, omdat er zand gekruid moet worden, en dan heb je wat meer ruimte nodig (om niet lek te rijden op een braam).

Maaien	Om te kunnen kruien

Juni heet de zomermaand, omdat de zomer dan begint.

Half juni zag het er zo zomers uit, dat er alvast begonnen is met hooien.

Mei heet de bloeimaand, omdat veel dan gaat bloeien.

Berenklauw	Fluitenkruid

Hondsdraf	Senegroen

Daslook	Look-zonder-look

Meidoorn	Meidoorn

Wilgstruweel wordt weelderig groen in mei.

Na een stevige regenbui	Zaag in de wilgen gehangen

Zadelzwam: in lente en herfst	Zadelzwam onderkant

De bosbeek droogt snel met Trosroos en Dauwbraam.

In het hügelgebied moet je goed zoeken naar bloemen. Toch zijn ze er. (Nagelkruid, Meidoorn, Lijsterbes en Senegroen)

Niet alles bloeit al in mei; eik, els, kastanje, moerasspirea, spaanse aak, wilg en zevenblad maken nu nog alleen blad. Dus zie je elzenhaantjes (op blad), galwespen (op knoppen), sluipwespen, kevertjes (op bloemen), en larven (op blad).

Zevenblad bloeit later	Zomereik bladvormend vanaf mei

Kastanjes hebben allemaal de naam van hun planter (buurtgenoten): Jamie, Frank, Manuela ... En daarom staan ze er nog. Ook als ze eigenlijk in de weg staan voor de inheemse fauna. Want tja, uiteindelijk wie bepaalt wat belangrijker is, en waarom? Laten staan geeft een afweging: laten staan betekent dat je zo'n boom eigenlijk ook de kans moet geven om zich volledig en gezond te ontwikkelen. Dus meer licht. Want dan wordt de boom minder snel ziek, ouder en heeft dus ook minder last van parasieten zoals de kastanjemineermot. Dus moet je eigenlijk andere bomen kappen, en zodra je daaraan begint, begin je aan standplaatsconcurrentie. Inheemse soorten moeten in dat geval wijken voor soorten die hier niet thuis horen maar het er hier wel prima doen. Minder inheemse soorten tast de soortdiversiteit aan (minder insecten, dus minder amfibieën en zangvogels).

Jamie's kastanje	Frank's kastanje

Mei (dus hop aan de slag, in Natuurpark Spoorzicht) Er is weer zand om te kruien (om paden mee op te hogen). En er is gewerkt aan een takkenril in het bos.

Ingang I	Ingang III

Ingang II

Tussen ingang II-III (vooraf)	Tussen ingang II-III (na afloop)

Middenpad (tijdens)	Middenpad (na afloop)

Takkenril

April (Overleg in Natuurpark Spoorzicht) In april vond overleg plaats over Natuurpark Spoorzicht onder toekomstig gemeentebeheer. Een brainstorm met 10 deelnemers. Wat kan het gaan worden, beter of slechter? Zijn ideeën zo uitvoerbaar of moeten we ze nog een beetje bijschaven? Qua procedure (wettelijk stappenplan) kan de gemeente nu nog niet meteen aan de slag. Maar qua beheer moeten de paden nu wel gewoon nog wat opgehoogd. We zijn er nog wel even mee zoet. We schakelen een paar tandjes terug, zodra de gemeente procedureel klaar is om het beheer over te nemen.

April is de grasmaand omdat in die maand het gras begint te groeien.

Maart (aronskelken in Natuurpark Spoorzicht)

Italiaanse aronskelk (voorpad)	Gevlekte aronskelk (noordpad)

Van de Aronskelk familie komen in Nederland twee soorten voor: Italiaanse en Gevlekte aronskelk. Het biotoop voor beide soorten klopt. Toch komen de soorten volgens kenners alleen verwilderd voor, in deze regio. Verwilderd? Zijn ze aangeplant, of stonden ze er al? Van de Italiaanse aronskelk (Arum italicum) weten we met zekerheid wie het deed. Het was tuinafval, gestort op het pad, om dat wat op te hogen, en daar zat een stukje wortel tussen. Rond 2006, dus deze soort staat al 17 jaar op exact dezelfde plek, en deze breidt zich niet uit naar andere plekken. De Gevlekte aronskelk (Arum maculatum) staat er al zolang we inventariseren. Deze soort bevindt zich uitsluitend in de essen-iep bosranden aan de noordkant van de oude sportvelden (stinsemilieu), en breidt zich uit. Op allerlei nieuwe plekken in de bosrand, maar niet op de voormalige sportveldgrond (elzenbos). De meeste planten van de Gevlekte aronskelk zijn ongevlekt, maar er zijn elk jaar enkele exemplaren bij met zwarte vlekken in het blad. Vormen de gevlektbladigen een ondersoort, of veroorzaken omstandigheden zoals kou of neerslag het ontstaan van die vlekken? Volgens de Britse wikipedia bestaan er 2 variëteiten van de Gevlekte aronskelk (Arum maculatum) : Paars-gevlekt (var. maculatum) en ongevlekt (var. immaculatum). De Nederlandstalige wikipedia geeft deze informatie niet, en benoemt de vlekkleur ook niet als "purple": "de bladeren zijn groot en pijlvormig en soms bruin- en zwartgevlekt". De Duitstalige wikipedia komt tot een ander oordeel. Bei einigen Populationen besitzen die sattgrünen Blattspreiten dunkle Flecken (daher der Name). In de Duitstalige Taxonomie wordt Arum maculatum var. immaculatum beschouwd als een synoniem (oudere wetenschappelijke naam voor dezelfde soort).

Gewoon speenkruid (Ficaria verna)	Gevlekte aronskelk (met vlekken)

Het speenkruid bloeit al een maand, madeliefjes ook, paarbladig goudveil bloeit net.

Madeliefje (Bellis perennis)	Paarbladig goudveil (Chrysosplenium oppositifolium)

Gewoon fluweelpootje (Flammulina velutipes)

Gewoon fluweelpootje en Rode kelkzwam lopen op hun eind. Hun vruchtdragend seizoen (december-februari) is bijna voorbij. Dit jaar waren ze er langer (half november tot half maart). Sneeuw en lichte vorst deert ze niet.

Rode kelkzwam s.l. (Sarcoscypha coccinea s.l.)

Maart is de lentemaand, de maand waarin de lente begint. Rode kelkzwammen zijn er dan niet meer, normaal gesproken. Dat zijn echte winterpaddenstoelen.

Februari

Middenpad (voor) Als het nat is	Middenpad (achter) Gewoon doorlopen ...

januari

Op 17 december ging het begin omhoog. Op 28 januari de rest.

iets minder hoog en een flink langer stuk van het pad.

Op de werkdag op 28 januari waren veel vrijwilligers ziek. Daardoor verviel het houtril-plan. En werd ingezet op padophoging.

een dag poedersneeuw (20 januari)	en wat vorst, geeft een ander beeld

3 uur later dooit het alweer	en alleen op de grond blijft wat liggen

koud licht	op 17 januari een droog zandpad

als het nat is, moet je weten	waar je kunt lopen, en waar niet

een nat zandpad blijft beloopbaar, ook als het kopje onder gaat

bosbeek treedt buiten de oevers (kreek-aspiraties?)

de bosbeek monding, vlonderpad met sluisje dringend gewenst

padonderhoud blijft zinvol

dezelfde plek vanaf de andere kant

picknicktafel op zandterp kun je soms op droge voeten halen

soms met water, sneeuw of ijs in je schoenen

Startpagina